اد رنک گوگل ادز (Ad Rank) معیاری است که مشخص میکند تبلیغ شما در صفحهٔ نتایج جستجوی گوگل در چه رتبه ای نمایش داده شود. به بیان ساده، اد رنک در ابتدا تعیین میکند آیا تبلیغ شما واجد شرایط نمایش هست یا خیر و در صورت نمایش، نسبت به تبلیغات رقبا در کدام جایگاه تبلیغ (Ad Position) قرار میگیرد. این رتبه به ازای هر سرچ کاربر و در هر مزایده (Action) تبلیغاتی محاسبه میشود، بنابراین ممکن است موقعیت تبلیغ شما هر بار بسته به شرایط تغییر کند. [جمله قبل شاید پاسخ ۹۰ درصد کارفرما ها نسبت به عدمنمایش تبلیغ شان بعد از سرچ کردن کلمه کلیدی خود باشد]. فهم دقیق اینکه Ad Rank چیست و چه عواملی بر آن اثر میگذارند به شما کمک میکند تا بتوانید با بهبود اد رنک در کمپینهای سرچ ادز گوگل، تبلیغات خود را در جایگاههای بهتری نمایش دهید و نتایج بهتری کسب کنید.
عوامل مؤثر بر اد رنک در گوگل ادز
گوگل ادز برای محاسبهٔ اد رنک هر تبلیغ، فاکتورهای متعددی را در نظر میگیرد. عوامل مهم و مؤثر بر Ad Rank عبارتاند از بیشترین هزینه ای که حاضر هستیم به ازای هر کلیک بپردازیم (Bid)، امتیاز کیفیت (Quality Score) تبلیغ، زمینه و سیاق جستجو (Context)، افزونهها و فرمتهای تبلیغاتی (Assets و Extension) و رقابت در مزایده. در ادامه هر یک را بهطور مختصر توضیح میدهیم:
بیشترین هزینه ای که حاضر هستیم به ازای هر کلیک بپردازیم (Bid یا Max CPC)
Bid یا بیشترین مبلغ پیشنهادی ما به ازای هر کلیلک، حداکثر مبلغی است که شما برای هر کلیک روی تبلیغ خود مایلید بپردازید. هرچه پیشنهاد قیمت شما بالاتر باشد، در شرایط مساوی شانس بیشتری برای کسب رتبهٔ تبلیغ بالاتری خواهید داشت؛ با این حال، بالاترین پیشنهاد بهتنهایی تضمینکنندهٔ رتبهٔ یک نیست. سیستم مزایدهٔ گوگل تلاش میکند بهترین تبلیغ را نه فقط بر اساس پول، بلکه بر اساس ترکیبی از قیمت و کیفیت نمایش دهد. بنابراین حتی اگر رقیبی پیشنهاد قیمت بیشتری داشته باشد، شما میتوانید با تبلیغاتی بسیار مرتبط و باکیفیت، رتبهٔ بالاتری را با هزینهٔ کمتر به دست آورید. به عبارت دیگر، اد رنک حاصل توازن بین مبلغ پیشنهادی شما و کیفیت تبلیغ شماست.
امتیاز کیفیت (Quality Score)
امتیاز کیفیت یا کوالیتی اسکور یک معیار عددی (۱ تا ۱۰) است که میزان مرتبط بودن و مفید بودن تبلیغ و صفحهٔ لندینگ شما را برای کاربران نشان میدهد. امتیاز کیفیت مستقیماً بر اد رنک تأثیر میگذارد، به طوری که کیفیت بالاتر میتواند حتی با بودجهٔ کمتر، رتبهٔ بهتری را برای تبلیغ شما رقم بزند. کوالیتی اسکور خود از چند جزء اصلی تشکیل شده است که گوگل آنها را برای ارزیابی کیفیت در نظر میگیرد:
- (Expected CTR): نرخ کلیک مورد انتظار (Expected CTR) تخمینی است از احتمال کلیک کاربران بر روی تبلیغ شما برای یک کلمه کلیدی خاص. این تخمین بر اساس دادههای تاریخی و عملکرد گذشته تبلیغ شما و تبلیغات مشابه توسط گوگل محاسبه میشود.
Expected CTR نشان میدهد که تبلیغ شما از نظر گوگل چقدر با نیاز کاربر هماهنگ و جذاب است. هرچه این شاخص بالاتر باشد، احتمال جذب کلیک بیشتر است و نشانهای از کیفیت خوب تبلیغ شماست.
- (Ad Relevance): میزان انطباق متن و عنوان تبلیغ شما با عبارتی که کاربر جستجو کرده است. اگر کلمات کلیدی هدف شما در متن آگهی (عنوان، توضیحات یا افزونهها) ظاهر شوند و پیام آگهی دقیقاً با نیت جستجوی کاربر همخوان باشد، امتیاز ارتباط بالاتری کسب میکنید. تبلیغاتی که دقیقاً به آنچه کاربر میخواهد اشاره میکنند، رتبهٔ بهتری به دست میآورند.
- (Landing Page Experience): کیفیت و مرتبط بودن صفحهای که کاربر پس از کلیک وارد آن میشود. لندینگ پیج باید به وعدههای دادهشده در متن آگهی عمل کند و محتوای مرتبط با کلیدواژهٔ جستجوشده ارائه دهد. همچنین عواملی مانند سرعت بارگذاری صفحه، سازگاری با موبایل و راحتی کاربر در رسیدن به صفحات دیگر در سایت در تجربهٔ صفحهٔ فرود مؤثرند. تجربهٔ کاربری ضعیف در صفحهٔ فرودکوالیتی اسکور را پایین میآورد، در حالی که صفحهٔ فرود بهینه و مرتبط میتواند کوالیتی اسکور (و در نتیجه اد رنک) را افزایش دهد.
زمینهٔ جستجو و ویژگیهای کاربر (Search Context)
کانتکست جستجو نیز در اد رنک نقش دارد. هر بار که مزایدهٔ تبلیغات به ازای سرچ کاربر برگزار میشود، گوگل به زمینهٔ آن جستجو توجه میکند. از جمله این عوامل زمینهای میتوان به مکان کاربر، نوع دستگاه (موبایل یا دسکتاپ)، زمان جستجو و حتی ویژگیهای کاربر یا سابقهٔ جستجوی او اشاره کرد. برای مثال، ممکن است رتبهٔ لازم برای نمایش در بالای صفحه برای کاربران کشورهای مختلف یا در ساعات مختلف روز متفاوت باشد. شما به عنوان تبلیغدهنده کنترل مستقیمی بر این موارد ندارید، اما آگاهی از آنها مهم است. گوگل میکوشد در هر مزایده با توجه به شرایط کاربر، مرتبطترین تبلیغ را نمایش دهد. بنابراین، اد رنک تبلیغ شما میتواند بسته به این سیاق و حضور سایر نتایج و تبلیغات در صفحه، از یک جستجو تا جستجوی دیگر تغییر کند.
افزونهها و فرمتهای تبلیغاتی (Ad Extensions & Formats)
گوگل نهتنها خود آگهی، بلکه افزونهها و فرمتی که برای آگهی انتخاب کردهاید را نیز در رتبهدهی لحاظ میکند. افزونههای تبلیغاتی (که اکنون در گوگل ادز Assets نامیده میشوند) مواردی مانند سایت لینک ها (Sitelinks)، کال اوت ها(Callouts)، شماره تماس، مکان کسبوکار و سایر اطلاعات تکمیلی هستند که به آگهی شما اضافه میشوند. استفاده از افزونههای مرتبط و مفید میتواند تأثیر مورد انتظار ad را افزایش دهد و در نتیجه اد رنک را بهبود دهد. گوگل صریحاً اعلام کرده است که هنگام محاسبهٔ Ad Rank، انتظار تاثیر افزونهها و فرمتهای آگهی را در نظر میگیرد؛ یعنی میزان احتمال اینکه افزونهها و فرمتهای انتخابی شما به بهبود نرخ کلیک و تجربهٔ کاربر کمک کنند. بنابراین افزودن حداکثری افزونههای مرتبط به هر آگهی یک راه هوشمندانه برای افزایش امتیاز کیفیت و نرخ کلیک است که میتواند رتبهٔ تبلیغ شما را بالاتر ببرد. (به خاطر داشته باشید که گوگل بسته به فضای صفحه و ارتباط، ممکن است همهٔ افزونههای شما را همیشه نمایش ندهد، اما داشتن آنها به نفع شماست.)
رقابت در سیستم مزایده یا آکشن
Ad Rank در دل یک سیستم مزایدهای پویا تعیین میشود. هر بار که یک کاربر چیزی را جستجو میکند، گوگل بین تبلیغات واجد شرایط برای آن کلمه مزایده برگزار میکند و بر اساس Ad Rank تصمیم میگیرد کدام تبلیغها نمایش داده شوند و ترتیب آنها چگونه باشد. رقابت در مزایده یا Auction یک عامل کلیدی است: اگر دو تبلیغ امتیاز نزدیکی داشته باشند، هر دو شانس تقریباً برابری برای کسب یک جایگاه دارند؛ اما اگر فاصلهٔ امتیاز زیاد شود، تبلیغ با Ad Rank بالاتر تقریباً همیشه برندهٔ جایگاه بالاتر خواهد بود. شدت رقابت نیز متغیر است – ممکن است در برههای رقبای قوی با پیشنهادهای بالا وارد مزایده شوند و رتبهٔ تبلیغ شما را حتی با وجود عملکرد خوب پایین بیاورند. شما مستقیماً نمیتوانید رقبا را کنترل کنید، اما باید از وضعیت رقابت آگاه باشید. هر گونه تغییر در بازار رقبا (مثل ورود رقیب جدید یا افزایش بودجهٔ رقبا) میتواند اد رنک و جایگاه نمایش تبلیغ شما را تحت تأثیر قرار دهد. در این شرایط، برای حفظ رتبهٔ تبلیغ، ممکن است نیاز باشد استراتژی خود را (مثلاً در بودجه یا کیفیت) تنظیم کنید.
نکته: علاوه بر موارد بالا، گوگل حداقلهایی به نام آستانههای رتبه آگهی (Ad Rank Thresholds) نیز تعریف کرده است. این آستانهها تضمین میکنند که فقط آگهیهای باکیفیت حداقلی در جایگاههای بالای صفحه نمایش داده شوند. به عنوان مثال، اگر امتیاز کلی تبلیغ شما از حد معینی کمتر باشد، حتی با پیشنهاد قیمت بالا نیز ممکن است در بالای صفحه نمایش داده نشود. برای مثال زمانی که کوالیتی اسکور شما عدد ۲ باشد. این مکانیزم گوگل برای حفظ کیفیت نتایج جستجو است.
تفاوت Ad Rank با Quality Score و جایگاه تبلیغ
یکی از پرسشهای رایج برای تبلیغدهندگان تازهکار آن است که اد رنک دقیقاً چه فرقی با کوالیتی اسکور و با جایگاه تبلیغ (Ad Position) دارد. در نگاه اول ممکن است این مفاهیم به نظر مشابه بیایند، اما هر کدام تعریف و نقش متفاوتی در سیستم گوگل ادز دارند:
Ad Rank در برابر Quality Score: امتیاز کیفیت یک شاخص مستقل است که گوگل به هر کلمهکلیدی/تبلیغ شما اختصاص میدهد و معیاری از میزان مرتبط بودن و سودمندی تبلیغ برای کاربران است. Quality Score مستقیماً تحت تأثیر CTR، ارتباط آگهی و کیفیت صفحهٔ فرود قرار دارد و عددی بین ۱ تا ۱۰ است که شما در حساب خود میتوانید آن را ببینید. در مقابل، Ad Rank یک مقدار پویا و پشتصحنه است که گوگل برای هر تبلیغ در هر مزایده محاسبه میکند و قابل مشاهدهٔ مستقیم توسط شما نیست. اد رنک از عوامل مختلفی (از جمله همین امتیاز کیفیت و مبلغ Bid و… که پیشتر گفتیم) تشکیل میشود و خروجی آن تعیینکنندهٔ رتبه و جایگاه نمایش تبلیغ شماست. به بیان دیگر، Quality Score یکی از ورودیهای مهم فرمول Ad Rank محسوب میشود؛ امتیاز کیفیت بالاتر به بهتر شدن اد رنک شما کمک میکند، ولی Ad Rank شامل عوامل دیگری نیز هست که Quality Score به تنهایی آنها را پوشش نمیدهد. بنابراین Quality Score و Ad Rank یکی نیستند، اما وابستگی نزدیکی دارند: امتیاز کیفیت بهتر معمولاً Ad Rank بالاتر و جایگاه بهتری برای تبلیغ شما رقم میزند.
Ad Rank در برابر جایگاه تبلیغ (Ad Position): اصطلاح جایگاه تبلیغ به موقعیت مشخص یک تبلیغ در صفحهٔ نتایج گفته میشود (مثلاً اولین تبلیغ بالای صفحه، دومین تبلیغ پایین صفحه و غیره). گاهی افراد Ad Rank را با جایگاه تبلیغ اشتباه میگیرند یا بهجای هم به کار میبرند، در حالی که از نظر مفهومی متفاوتاند. Ad Rank یک نمره یا ارزش محاسباتی است که ترتیب نمایش آگهیها را مشخص میکند؛ در حالی که Ad Position شمارهٔ رتبه یا جایگاه نهایی تبلیغ شما در صفحه است. برای مثال، اگر بگوییم Ad Rank تبلیغ شما از همه رقبا بالاتر است، نتیجهاش این میشود که جایگاه تبلیغ شما «۱» (اولین جایگاه پولی) خواهد بود. تبلیغی که Ad Rank دوم را دارد، جایگاه ۲ را میگیرد و به همین ترتیب. Ad Rank مفهومی پشتصحنه است و عدد آن را شما نمیبینید، اما Ad Position نتیجهٔ ملموس آن در صفحه نتایج است که قابل مشاهده و گزارش گرفتن است. به طور خلاصه: اد رنک فرمول و رتبهبندی پشت پرده است، جایگاه تبلیغ نتیجه و خروجی آن. دانستن این تفاوت مهم است، زیرا به شما یادآوری میکند که برای بهبود جایگاه تبلیغ، باید عواملی را تقویت کنید که Ad Rank را بالا میبرند، نه صرفاً تمرکز بر موقعیت ظاهری بدون توجه به کیفیت.
مزایای داشتن اد رنک بالاتر
رسیدن به اد رنک بالاتر و در نتیجه کسب جایگاههای بهتر برای تبلیغات، مزایای قابل توجهی برای کمپینهای شما دارد:
- افزایش دیدهشدن و کلیکها: هرچه تبلیغ شما در رتبهٔ بالاتری نمایش داده شود، کاربران بیشتری آن را میبینند و احتمال کلیک افزایش مییابد. معمولاً تبلیغات بالای صفحه (به ویژه جایگاه اول) بخش اعظم توجه و کلیک کاربران را به خود اختصاص میدهند. به عنوان مثال، طبق یک آمار، تبلیغی که رتبه ۱ را کسب میکند حدود ۲٫۱٪ از کل کلیکها را به خود جذب میکند، در حالی که تبلیغ رتبهٔ ۲ تقریباً ۱٫۴٪ از کلیکها را دریافت میکند. بنابراین بالاتر بودن رتبهٔ تبلیغ به معنای فرصتهای بیشتر برای جذب مخاطب و مشتری است.
- کاهش هزینهٔ هر کلیک و بهبود ROI: اد رنک بالاتر اغلب میتواند هزینهٔ موثر شما به ازای هر کلیک را کاهش دهد. چون بخشی از Ad Rank از کیفیت تبلیغ ناشی میشود، وقتی امتیاز کیفیت بالایی داشته باشید، گوگل برای نمایش تبلیغ شما هزینهٔ کمتری مطالبه میکند. در واقع شما میتوانید با بهبود کیفیت تبلیغ، بدون افزایش قابل توجه بودجه، جایگاه بالاتری کسب کنید. گوگل صراحتاً بیان کرده که حتی اگر رقیبان شما پیشنهادهای بالاتری بدهند، تبلیغاتی با ارتباط و کیفیت بیشتر میتوانند با قیمت کمتر رتبهٔ بهتری بگیرند. این یعنی اد رنک بالا به شما کمک میکند با بودجهٔ مساوی نتایج بهتری بگیرید و بازگشت سرمایه (ROI) کمپین را بهبود دهید.
- برتری رقابتی و حضور بیشتر برند: زمانی که تبلیغ شما اغلب در صدر نتایج ظاهر میشود، نام کسبوکار شما بیشتر در معرض دید مخاطبان قرار میگیرد. این حضور مکرر در جایگاههای برتر نه تنها منجر به کلیک و ترافیک بیشتر میشود، بلکه از دید بازاریابی باعث تقویت برند شما در ذهن مخاطب نیز خواهد شد. کاربران معمولاً به تبلیغاتی که بالاتر نمایش داده میشوند اعتماد ضمنی بیشتری دارند و احتمال تعاملشان بالاتر است. بنابراین Ad Rank برتر میتواند به ایجاد اعتبار برند و کسب سهم بازار بیشتر کمک کند.
به طور خلاصه، رتبهٔ تبلیغ بالاتر مساوی است با نمایش بیشتر، کلیک بیشتر، هزینهٔ بهینهتر به ازای هر کلیک، و بهرهوری بالاتر کمپین. در بخش بعدی به طور عملی خواهیم دید که چگونه میتوان به این هدف دست یافت.
روشهای بهبود اد رنک در کمپینهای جستجوی گوگل ادز
برای بهبود Ad Rank و ارتقای جایگاه تبلیغات خود، باید به صورت همزمان روی افزایش کیفیت تبلیغ و مدیریت بهینهٔ پیشنهاد قیمت کار کنید. در اینجا چند راهکار عملی و آزمودهشده را معرفی میکنیم که به خصوص برای کمپینهای جستجوی گوگل ادز مؤثر هستند:
- بهینهسازی امتیاز کیفیت (Quality Score): چون کیفیت تبلیغ نقش بزرگی در تعیین اد رنک دارد، ابتدا بر بهبود Quality Score متمرکز شوید. برای این کار، ارتباط تبلیغ با جستجوی کاربر را افزایش دهید؛ مطمئن شوید کلمات کلیدی هدف حتماً در متن آگهی (خصوصاً عنوان) به کار رفته و پیام آگهی دقیقاً نیاز کاربر را هدف قرار دهد. CTR تبلیغ را با نوشتن عناوین و توضیحات جذاب و دعوتکننده بالا ببرید – از فراخوان به اقدام (CTA) قوی و مزایای ملموس در متن استفاده کنید تا کاربران ترغیب به کلیک شوند. همچنین صفحهٔ فرود را بهبود دهید؛ سرعت بارگذاری را بالا ببرید، طراحی واکنشگرا (موبایل-فرندلی) داشته باشید و محتوای صفحه را کاملاً مرتبط با متن آگهی و کلیدواژه جستجو شده ارائه کنید. با این اقدامات، امتیاز کیفیت شما افزایش یافته و در نتیجه Ad Rank بهتری کسب خواهید کرد.
- استفاده از افزونههای تبلیغاتی مرتبط: همانطور که اشاره شد، افزونهها (Assets) میتوانند تاثیر مثبتی بر اد رنک داشته باشند. افزونههایی نظیر سایتلینکها، توضیحات تکمیلی، شماره تماس، مکان، و غیره را در حد امکان به هر گروه آگهی اضافه کنید. وجود افزونههای متنوع و مرتبط باعث میشود آگهی شما فضای بیشتری در صفحه نتایج اشغال کند و اطلاعات بیشتری به کاربران نمایش دهد که این امر نرخ کلیک (CTR) را بالا میبرد. CTR بالاتر نیز امتیاز کیفیت و Ad Rank را بهبود میدهد؛ در واقع این یک چرخهٔ مثبت ایجاد میکند که با افزودن افزونه، کلیک بیشتر و رتبهٔ بهتری به دست میآورید. (توجه کنید که افزونهها باید متناسب با موضوع آگهی و نیاز کاربر باشند؛ افزونههای نامربوط میتوانند اثر معکوس داشته باشند.)
- تمرکز بر مرتبطسازی ساختار کمپین: ساختار اکانت شما نیز بر کیفیت و ارتباط تبلیغات تأثیرگذار است. گروههای آگهی (Ad Group) منسجم با کلمات کلیدی مشابه بسازید تا هر آگهی دقیقا به جستجوی مربوط خود پاسخ دهد. حتی میتوانید از گروههای تککلمهای یا تعداد کمی کلمه در هر گروه استفاده کنید تا متن آگهیها بسیار اختصاصی و منطبق بر نیت کاربر باشد.البته این در این استراتژی اما و اگر هایی وجود دارد که من فقط برای کمپین منیجر های حرفه ای پیشنهاد میکنم. به علاوه، از کلمات کلیدی منفی استفاده کنید تا جلوی نمایش تبلیغ در جستجوهای نامرتبط گرفته شود. این کار باعث میشود فقط در مزایدههایی شرکت کنید که احتمال کلیک مرتبط بالاست و امتیاز کیفیت شما آسیب نبیند.
- بهبود و تنظیم استراتژی مزایده (Bidding): اگر با وجود رعایت موارد کیفی، تبلیغ شما هنوز رتبهٔ دلخواه را نمیگیرد، شاید نیاز باشد در استراتژی مزایده تجدیدنظر کنید. ابتدا اطمینان حاصل کنید مبلغ پیشنهادی کافی برای کلمات کلیدی مهم خود در نظر گرفتهاید. گاهی با کمی افزایش Bid میتوانید از رقبایی که پیشنهاد مشابه دارند پیشی بگیرید. اگر از استراتژیهای خودکار گوگل استفاده میکنید، گزینهٔ Target Impression Share (هدفگذاری سهم نمایش) را برای جایگاههای بالای صفحه در نظر بگیرید تا سیستم به طور خودکار بودجه را برای کسب جایگاه بهتر تنظیم کند. در صورت استفاده از مزایدهٔ دستی، میتوانید پیشنهاد قیمت را آزمایش کنید؛ برای مدتی افزایش یا کاهش تدریجی Bid را امتحان کنید و تاثیر آن را بر رتبه و هزینه نظارت کنید. البته همیشه باید تعادل را در نظر داشته باشید تا هزینهٔ هر تبدیل (CPA) از حاشیه سود شما بیشتر نشود.
- پایش و بهینهسازی مستمر: بهبود اد رنک یک پروژهٔ یکباره نیست، بلکه فرایندی مداوم است. شاخصهای کلیدی مانند امتیاز کیفیت هر کلمه، میانگین نرخ کلیک، نرخ نمایش در بالا (Impression Share Top/Abs Top)، و میانگین جایگاه (اگرچه گوگل دیگر مستقیماً “میانگین رتبه” گزارش نمیدهد اما شاخصهای جدید جایگزین آن شده) را به صورت منظم زیر نظر بگیرید. اگر متوجه شدید Ad Rank شما برای کلمهای پایین است، بررسی کنید که مشکل از کدام عامل است: آیا امتیاز کیفیت پایین است؟ CTR کمتر از حد انتظار است؟ یا شاید رقیب جدیدی با پیشنهاد بالا وارد شده؟ با تحلیل مستمر عملکرد و آزمون A/B در متن آگهیها، میتوانید نقاط ضعف را شناسایی و رفع کنید. به مرور زمان این بهینهسازیها موجب ارتقای پایدار رتبهٔ تبلیغات شما خواهد شد.
با اجرای ترکیبی از این روشها، میتوانید بدون اتکا به افزایش سرسامآور بودجه، Ad Rank خود را تقویت کرده و در نتیجه جایگاه بهتری برای تبلیغاتتان کسب کنید. رمز موفقیت این است که هوشمندانهتر کار کنید، نه صرفاً پرهزینهتر – تمرکز بر مرتبط بودن و بهبود تجربه کاربر همان چیزی است که گوگل پاداش میدهد.